Τα τελευταία χρόνια έχουν μπει ολοένα και περισσότερο στην καθημερινότητα μας οι πληρωμές με Ηλεκτρονικά μέσα (Κάρτες ,  e-banking , IRIS payment). Ποια είναι όμως η αναγκαιότητα τους για το φορολογούμενο ;  Τι έχει να κερδίσει και τι να χάσει ;

Αρχικά σύμφωνα με την παράγραφο 6 περ. β του άρθρου 15 Ν.4172 για τα Πραγματικά εισοδήματα που προέρχονται από Μισθωτή εργασία – Συντάξεις  επιχειρηματική δραστηριότητα και ενοίκια  ορίζεται ποσοστό 30% υλοποίησης δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα.  

Πάμε να δώσουμε όλους του απαραίτητους ορισμούς :

Ηλεκτρονικά μέσα :Ως Ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής νοούνται κάρτες (χρεωστικές ή πιστωτικές , προπληρωμένες κάρτες , μεταφορές μέσο τραπεζών , ταχυδρομικές επιταγές , e-banking , paypal κ.α. Ακόμα και πληρωμές μέσω μηχανημάτων τραπεζών  easy pay .

Πραγματικό εισόδημα υπολογισμού 30%: Μισθοί , συντάξεις κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα, ενοίκια.

Τι χάνω ;;;;

Σε περίπτωση που δεν πραγματοποιηθούν δαπάνες με την χρήση ηλεκτρονικών μέσων ίσες με 30% του πραγματικού εισοδήματος τότε  προκύπτει ένας επιπλέον φόρος / «πέναλτι» για τον φορολογούμενο ίσο με το 22% της διαφοράς μεταξύ απαιτούμενου ποσού δαπανών και πραγματοποιθέντος ποσού δαπανών. Δηλαδή :

Επιπλέον φόρος= (Απαιτούμενο ποσό δαπανών –Ποσό δαπανών που πραγματοποιήθηκαν στη χρήση) *22%

Ας δούμε ένα πρακτικό παράδειγμα:

Φορολογούμενος με εισοδήματα από Μισθωτή εργασίας ύψους 15.000€  (έγγαμος με 1 ανήλικο τέκνο ) και δηλωθείσες δαπάνες 3000€ θα του βεβαιωθεί φόρος εισοδήματος ως εξής :

Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 16 η μείωση του φόρου ανέρχεται στα 900€ και με  την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου το τελικό πόσο της μείωσης φόρου διαμορφώνεται στα 840€.

Πάμε τώρα να δούμε τι ισχύει με τις δαπάνες του φορολογούμενου με ηλεκτρονικά μέσα.

Ο φορολογούμενος όπως μας πληροφορεί έχει δηλωθείσες δαπάνες ύψους 3.000€. Σύμφωνα με τα εισοδήματα του το απαιτούμενο ποσό δαπανών ανέρχεται στις 4.500€. Άρα έχει έλλειμα ηλεκτρονικών δαπανών 1.500€

Ο φορολογούμενος θα πληρώσεις επιπλέον φόρο λόγο ελλείματος δαπανών ύψους :

(4.500€-3000€)*22%=330€

Τελικός τους Φόρος Ανέρχεται σε 1.490€.

Εξαιρούνται της υποχρέωσης οι φορολογούμενοι της περίπτωσης της παραγράφου 6 του άρθρου 15.

(i) Φορολογούμενοι που έχουν συμπληρώσει το εβδομηκοστό (70^ό) έτος της ηλικίας τους.
(ii) Άτομα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω.
(iii) Όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
(iv) Οι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.
(v) Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή.
(vi) Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
(vii) Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
(viii) Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους. Ως τουριστικοί τόποι ορίζονται όσοι περιλαμβάνονται στο π.δ. 899/1976, όπως τροποποιήθηκε με το π.δ. 664/1977.
(ix) Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
(x) Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των έξι (6) μηνών).
(xi) Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα.
(xii) Οι φυλακισμένοι.

Τα κρυφά σημεία ……

Υπάρχουν κάποια κρυφά σημεία στο ζήτημα των ηλεκτρονικών δαπανώ τα οποία δεν είναι και τόσο γνωστά στους φορολογούμενους:

1. Δεν λαμβάνονται όλες οι δαπάνες αγαθών και λήψης υπηρεσιών για την κάλυψη του 30% όπως :
   1. Πληρωμές φόρων , ΕΝΦΙΑ
   2. Μεταφορές μεταξύ Φυσικών προσώπων
   3. Δανειακές υποχρεώσεις και
   4. Ενοίκια.
   5. Αγορά ΙΧ αυτοκίνητων και μοτοσυκλετών
2. Υπάρχει ιδιαίτερη αντιμετώπιση για τις δαπάνες της Ομάδας 6 (Υγεία). Τι περιλαμβάνει όμως η ομάδα 6; θα αναφέρουμε ενδεικτικά τα σημαντικότερα.

• Φάρμακα
• Ιατρικά προϊόντα
• Υπηρεσίες Γενικών Ιατρών (Καρδιολόγος , ορθοπεδικό , οφθαλμίατρό ,Παιδίατρο , Γυναικολόγο , οδοντίατρος κ.α.)
• Νοσοκομεία Κλινικές

3. Ακόμα υπάρχει ιδιαίτερη αντιμετώπιση για δαπάνες των Ομάδων 4(Στέγαση) 5(Υπηρεσίες ) 7(Μεταφορές) 9 (Αναψυχή , πολιτιστικές),10(Εκπαίδευση) 12(Υπηρεσίες) για την λήψη υπηρεσιών .Ας  παραθέσουμε ενδεικτικά τα σημαντικότερα από κάθε κατηγορία:

• Ομάδα 4:Υπηρεσίες υδραυλικού, ηλεκτρολόγου , ελαιοχρωματιστή , ξυλουργού κ.α.
• Ομάδα 5:Υπηρεσίες καθαρισμού , φύλαξης παιδιών στο σπίτι
• Ομάδα 7: Υπηρεσίες μεταφοράς ατόμων και αγαθών , υπηρεσίες μεταφοράς και αποθήκευσης, υπηρεσίες μεταφοράς με ταξί κ.α.
• Ομάδα 9: Υπηρεσίες σχολών χορού , γυμναστήρια , ωδεία , κολυμβητήρια , ποδόσφαιρό , μπάσκετ , κινηματογράφοι , μουσεία κ.α.
• Ομάδα 10:Δίδακτρα νηπιαγωγείου , δημοτικού , γυμνάσιού , λυκείου , Φροντιστήρια Λυκείου , Φροντιστήρια ξένων γλωσσών , ΙΕΚ , Πανεπιστημίων.
• Ομάδα 12: Υπηρεσίες Οικονομολόγων , Λογιστών , διαμεσολαβητών , Δικηγόρων κ.α.

4. Σε περίπτωση που οι δαπάνες που έχουν πραγματοποιηθεί και οι οποίες αφορούν καταβολές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ, δανειακές υποχρεώσεις προς χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και ενοίκια υπερβαίνουν το εξήντα τοις εκατό (60%) τοις εκατό του πραγματικού εισοδήματος, όπως ορίζεται στην παράγραφο 1β’ του παρόντος, το απαιτούμενο ποσοστό δαπανών περιορίζεται στο είκοσι τοις εκατό (20%). Το προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζεται υπό την προϋπόθεση ότι οι ανωτέρω δαπάνες έχουν καταβληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, όπως ορίζονται στην περίπτωση α’ της παρούσας.

Πάμε να τα δούμε ένα προς ένα τα τρία πρώτα σημεία που χρήζουν παραπάνω ερμηνείας .

 Ξεκινάμε με το πρώτο σημείο αναφοράς , ότι δεν περιλαμβάνονται όλες οι δαπάνες αγαθών και λήψης υπηρεσιών για την κάλυψη του 30%. Οι δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών που  λαμβάνοντα υπόψη για την συμπλήρωση του απαιτούμενου 30% είναι αυτές που περιλαμβάνονται στις ομάδες του δείκτη τιμών καταναλωτή της ΕΛ.ΣΤΑΤ   και είναι οι ακόλουθες:

Σε όποιες από αυτές τις ομάδες κριθεί απαραίτητό θα παρατεθούν κάποιες από τις δαπάνες ή υπηρεσίες με σκοπό να γίνει κατανοητό το περιεχόμενο των κατηγοριών.

Ομάδα 1 (Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά):Επιγραμματικά όλα τα είδη που ένας καταναλωτής μπορεί να  αγοράσει σε Super market , αγορές, κρεοπωλεία , mini market και γενικά καταστήματα τροφίμων
Ομάδα 2 (Αλκοολούχα ποτά και καπνός):Ουίσκι , κονιάκ , Τσίπουρό , κρασί και γενικά αλκοολούχα ποτά , και όλα τα ειδή καπνού.
Ομάδα 3 (Ένδυση και υπόδηση).
Ομάδα 4 (Στέγαση), εξαιρουμένων των ενοικίων: Χρώμα , ρολό ελαιοχρωματισμού , στόκος και όλα τα απαραίτητα για την βαφή του σπιτιού , εργασίες (υδραυλικού , ηλεκτρολόγου , ελαιοχρωματιστή , ξυλουργού , επισκευαστικές εργασίες , ηλεκτρισμός , φυσικό αέριο , υγραέριο , πετρέλαιο θέρμανσης , καυσόξυλα.
Ομάδα 5 (Διαρκή αγαθά, είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες): Έπιπλα, φωτιστικά , χαλιά , κουρτίνες , λευκές συσκευές ,μηχανές καφέ , μαχαιροπήρουνα κ.α.
Ομάδα 6 (Υγεία) Έχει γίνει αναφορά πιο πάνω αναλυτικά
Ομάδα 7 (Μεταφορές), εξαιρουμένης της δαπάνης για τέλη. κυκλοφορίας και της αγοράς οχημάτων, πλην των ποδηλάτων.
Ομάδα 8 (Επικοινωνίες):Σταθερό τηλέφωνο , κινητό τηλέφωνό , τηλεφωνικός εξοπλισμός , υπηρεσίες κινητής και υπηρεσίες σταθερής τηλεφωνίας κ.α.
Ομάδα 9 (Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες), εξαιρουμένης της αγοράς σκαφών, αεροπλάνων και αεροσκαφών).
Ομάδα 10 (Εκπαίδευση).
Ομάδα 11 (Ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια).
Ομάδα 12 (Άλλα αγαθά και υπηρεσίες).Κομμώσεις , μανικιούρ /πεντικιούρ , υπηρεσίες καλλωπισμού , συσκευές ατομικής φροντίδας , ασφάλειες (υγείας , ζωής , αυτοκινήτου κ.α.)

Το Δεύτερο  σημείο αναφοράς αφορά την διαφορετική αντιμετώπιση της ομάδας 6(Υγεία).  Για τα φορολογικά έτη 2022-2025 η πληρωμή με ηλεκτρονικό μέσο δαπανών της εν λόγω ομάδας υπολογίζεται στο διπλάσιο της αξίας της για την κάλυψη του απαιτούμενου ποσού δαπανών της κάλυψης του 30%

Για παράδειγμα αν  ένας φορολογούμενος  πληρώσει με ηλεκτρονικό μέσο της επίσκεψη του σε ένα γιατρό αξίας 50€  αυτή θα υπολογιστεί για 100€ όσον αφορά στην κάλυψη του 30% του εισοδήματος.

Το τρίτο  σημείο αναφοράς μας λέει πως και πάλι για τα φορολογικά έτη από 2022-2025 από το φορολογητέο εισόδημα του φυσικού προσώπου από (μισθωτή εργασία και συντάξεις , επιχειρηματική δραστηριότητα και ακίνητή περιουσία ) για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματός αφαιρείται αναλογικά ποσό  30% των δαπανών λήψης υπηρεσιών από το φορολογητέο εισόδημα. Το αφαιρούμενο ποσό δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 5.000€ . Οι ομάδες δαπανών τις οποίες αφορά η εν λόγω παράγραφος είναι οι εξής :

4(Στέγαση)
5(Υπηρεσίες )
7(Μεταφορές)
9 (Αναψυχή , πολιτιστικές),
10(Εκπαίδευση)
12(Υπηρεσίες).

Πρακτικά αυτό σημαίνει πως αν ένας φορολογούμενος  με φορολογητέο εισόδημα 15.000€ πληρώσει το φροντιστήριο του παιδιού του (800€) τότε θα γίνει το εξής :  Από τα 800€ θα υπολογιστεί το 30% δηλαδή 240€ και αυτό το ποσό θα αφαιρεθεί από το φορολογητέο εισόδημα του για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος. Πλέον ο φορολογούμενος θα φορολογηθεί για 14.760€.

Ένα απλοποιημένο παράδειγμα θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα τα όσα αναφέρθηκαν παρά πάνω.

Φορολογούμενος έχει εισοδήματα από μισθωτή εργασία 20.000€ και εισοδήματα από ακίνητη περιουσία 6.000€. Για λόγους ευκολίας ο φορολογούμενος είναι άγαμος χωρίς ανήλικα τέκνα. Ακόμα για να γίνουν κατανοητά τα «Κρυφά σημεία» Υποθέτουμε πως δεν έχουν γίνει κρατήσεις Φ.Μ.Υ. Tέλος έχει κάνει  πληρωμή σε ηλεκτρολογικές εργασίες ύψους 5.000€ και είναι η μόνη δαπάνη για όλο το 2023.

Για τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία ο φορολογούμενος θα έχει φόρο που υπολογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 15 του νόμου 4172/13 και είναι 3.100€ και σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 16 η μείωση από τον φόρο του ανέρχεται στα 777€. Λόγο της παρ.2 του άρθρου 16 η μείωση της μείωσης του φόρου του ανέρχεται στα 160€ , συνεπώς ο τελικός του φόρος από την μισθωτή εργασία διαμορφώνεται ως εξής : 3.100€-(777€-160€)=2.483€

Για τα εισοδήματα από ακίνητη περιουσία ο φορολογούμενος έχει φόρο που υπολογίζεται ως εξής :Σύμφωνα με την παρ.4 του άρθρου 40 σε συνδυασμό με την παρ.3 του άρθρου 39 ο φόρος θα είναι

6.000€*95%=5.700€

5.700€*15%=855€ (σύμφωνα με την πρώτη κλίμα της παρ.4 του άρθρου 40).

Πάμε τώρα να δούμε πως θα διαμορφωθεί ο φόρος με βάση τις δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα. Ο φορολογούμενος έχει πληρώσει για ηλεκτρολογικές εργασίες 5.000€ και σύμφωνα με την παρ.6 περίπτωση β του άρθρου 15 οι εν λόγω δαπάνη θα μειώσει το φορολογητέο εισόδημα κατά 1.500€(5.000€*30%).

Άρα το φορολογητέο εισόδημα θα διαμορφωθεί στα 24.200€. Έτσι ο φόρος της κλίμακάς των μισθωτών διαμορφώνεται στα 2.843,19€ αφού τα 1.500€ που θα αφαιρεθούν από το φορολογητέο εισόδημα θα αφαιρεθούν σταθμισμένα σύμφωνα με το ποσοστό ποσοστό που αναλογεί στην κάθε κατηγορία εισοδήματος.

Το εισόδημα από μισθωτή εργασία αποτελεί το 77,82% του συνολικού εισοδήματος και το εισόδημα από ακίνητη περιουσία το 22,18% του συνολικού εισοδήματος.

Επιμερισμός μείωσης :

Μισθωτή εργασία :1.500€*77,82%=1.167,3€

Ακίνητη περιουσία :1.500*22,18%=332,7€

Έτσι το εισόδημα από μισθωτή εργασία διαμορφώνεται στα (20.000€-1.167,3€)=18.832,7€

Και το εισόδημα από Ακίνητη περιουσία διαμορφώνεται στα (5700€-332,7€)=5367,3€

Φόρος Μισθωτής Εργασίας : 2843,19€

Φόρος Ακίνητης Περιουσίας :805,10€

Μειώσεις Φόρου :617€

Έλλειμα δαπανών : 25.700€*30%=7.710€   άρα  (7.710€-5000€)=2.710€

Ποινή λόγο έλλειψης δαπανών :2.710€*22%=596,2€

Συνολικός φόρος : 2.843,19€-617+805,10€+596,2€=3627,49€

Τέλος αξίζει να σημειωθεί το γεγονός ότι ο υπολογισμός του ελάχιστου 30% γίνεται επι του φορολογητέου εισοδήματος. Συνεπώς αν κάποιος φορολογούμενος με εισοδήματα από μισθωτή εργασία  θελήσει να είναι ακριβής στις προβλέψεις του θα πρέπει από τα εκκαθαριστικά της μισθοδοσίας του να συμπεριλάβει και τον Παρακρατούμενο φόρο (Φ.Μ.Υ.) στα φορολογητέα του εισοδήματα και όχι μόνο το πληρωτέο (αυτό δηλαδή που του καταβάλλεται στην τράπεζα ).

Συντάκτης :

Ανδρουλάκης Στυλιανός 

Οικονομολόγος-Λογιστής Α’ Τάξης