Μισθός , Κρατήσεις και Φόρος ….

Στην καθημερινότητα ενός λογιστή πολύ συχνά πρέπει να αναλυθεί το μισθολογικό κόστος σε επιχειρηματίες που θα ρωτήσουν «εγώ θα δίνω στον εργαζόμενο 1200€ καθαρά πόσο θα μου κοστίζει;»   αλλά και σε φορολογούμενους -εργαζόμενους  που αναρωτιούνται  «Εγώ είχα συμφωνήσει 1200€ «καθαρά» αλλά μου βάλανε 1.077,50 € γιατί;».

Θα αναρωτηθεί κάποιος « Πόσο δύσκολο σου είναι να απαντήσεις αμέσως, επαγγελματίας λογιστής δεν είσαι?»

Πάμε λοιπόν να δούμε και να αναλύσουμε κάποια δεδομένα που περιστρέφονται γύρω από τον μισθό και το κόστος μισθοδοσίας γενικότερα.

Για να κατανοήσουμε τα δεδομένα και τα παραδείγματα που θα αναλυθούν θα πρέπει να δώσουμε κάποιους ορισμούς.

• Μικτός μισθός : Ο μισθός που «τυπικά» συμφωνείται και αναγράφεται στη σύμβαση εργασίας μεταξύ εργοδότη και εργαζομένων. Στο ποσό αυτό περιέχονται όλες οι κρατήσεις, του εργαζομένου (ασφαλιστικές και υποχρεώσεις από φόρους) που υποχρεούται να παρακρατά ο εργοδότης.
  Προφανώς δεν είναι το ποσό που λαμβάνει ο εργαζόμενος κάθε μήνα
• Καθαρός φορολογητέος μισθός: Το ποσό που προκύπτει μετά την αφαίρεση των ασφαλιστικών κρατήσεων του εργαζομένου
• Πληρωτέος μισθός: Το τελικό πόσο που προκύπτει μετά από την αφαίρεση και του Φόρου μισθωτών υπηρεσιών (Φ.Μ.Υ.) εφόσον προκύπτει υποχρέωση. Ο τελικός μισθός που καταβάλλεται στον εργαζόμενο.
• Κρατήσεις εργαζομένου: Διακρίνονται σε ασφαλιστικές και σε Φόρο μισθωτών υπηρεσιών (Φ.Μ.Υ.)
  • Ασφαλιστικές κρατήσεις εργαζομένου (ή ΙΚΑ εργαζομένου για συντομία) : Το ποσό (εκφρασμένο ως ποσοστό επί του μικτού μισθού) που αφαιρείται από τον μικτό μισθό και αφορά σε ασφαλιστικές εισφορές του εργαζομένου (εισφορές σύνταξης, υγειονομικής περίθαλψης κ.α.). Μετά την αφαίρεση των όλων των ασφαλιστικών κρατήσεων προκύπτει ο Καθαρός φορολογητέος μισθός
  • Φ.Μ.Υ.: Για τον υπολογισμό του ΦΜΥ, λαμβάνεται υπόψη ο φόρος εισοδήματος που αναλογεί στον ετήσιο Καθαρό φορολογητέο μισθό. Αυτός ο φόρος διαιρείται με το 14 (12 μισθών και 2 επιπλέον μισθών που αφορούν Δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα και επίδομα αδείας) , για να προσδιοριστεί το μηνιαίο ποσό παρακράτησης του ΦΜΥ.
• Εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές (ή ΙΚΑ εργοδότη για συντομία): Το ποσό (εκφρασμένο ως ποσοστό επι του μικτού μισθού) που καλείται ο εργοδότης να καταβάλλει επιπλέον μαζί με το ΙΚΑ του εργαζομένου ως συνεισφορά στο ασφαλιστικό σύστημα (εισφορές σύνταξης, υγειονομικής περίθαλψης κ.α.). Δεν επηρεάζει τον Καθαρό φορολογητέο ή τον πληρωτέο  μισθό αλλά αυξάνει το συνολικό κόστος της μισθοδοσίας.

Αφού δώσαμε τους ορισμούς πάμε να δούμε κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες για τον κάθε ένα.

Καταρχάς οι ασφαλιστικές εισφορές (ΙΚΑ εργαζομένου και εργοδότη) γενικότερα όπως αναφέραμε εκφράζονται σε ποσοστά επί του μικτού μισθού, τα οποία όμως δεν είναι τα ίδια για όλους του εργαζόμενους. Τα ποσοστά κρατήσεων εξαρτώνται από την δραστηριότητα του εργοδότη , την ειδικότητα του εργαζομένου αλλά και άλλους παράγοντες (βαρέα και ανθυγιεινά, τεκμαρτή ασφάλιση, επικουρική ασφάλιση κ.α)   που είναι αδύνατο να αναλυθούν στο πλαίσιο αυτού του άρθρου. Στο πλαίσιο λοιπόν αυτού του άρθρου , στα παραδείγματα μας θα χρησιμοποιήσουμε ίσως την πιο διαδεδομένη περίπτωση ασφάλισης ενός υπαλλήλου χωρίς βαρέα και ανθυγιεινά, οπού τα ποσοστά διαμορφώνονται στο 13,87% για τον εργαζόμενο και στο 22,29% για τον εργοδότη (σ.σ. έχει ανακοινωθεί από μείωση 0,5% και για τα 2 ποσοστά από 1/1/2025) .

Έχοντας αναλύσει τα παραπάνω πάμε να δώσουμε κάποια παραδείγματα

Παράδειγμα 1

Εργοδότης αναζητά εργαζόμενο για συγκεκριμένη εργασία έχοντας υπολογίσει ένα συνολικό κόστος μισθοδοσίας στα 2200€. Ποιος θα είναι ο μισθός που  θα καταβάλει τελικά στον εργαζόμενο?

Καταρχάς έχοντας ως δεδομένο το συνολικό κόστος της θέσης μπορούμε να βρούμε τον μικτό μισθό ως εξής:

Βάσει αυτού υπολογίζουμε ΜΕΙΚΤΟΣ Μ.=2200€/1,2229=1799€

ΙΚΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ=1799*13,87%=249,52€

Καθαρός φορολογητέος μισθός= 1799-249,52=1549,48€

Τέλος για να υπολογίσουμε τον ΦΜΥ ανάγουμε τον Καθαρό φορολογητέο μισθό σε ετήσια βάση (επί 14 μισθούς δηλαδή αφού συνυπολογίζονται  τα δώρα Χριστουγέννων , Πάσχα αλλά και το επίδομα αδείας)  και επιμερίζεται σε 14 περιόδους.

Δηλαδή Ετήσιες φορολογητέες αποδοχές = 1549,48*14= 21.692,72 €

Φόρος που αναλογεί (εξαρτάται από τα εξαρτώμενα τέκνα του εργαζομένου περισσότερα στο άρθρο «Υπάρχει αφορολόγητο στην Ελλάδα;;;») έστω ότι δεν υπάρχουν παιδιά στο παράδειγμα μας) =2.990,82€

Άρα ΦΜΥ = 2990,82/14= 213,63€

Τελικά ο εργαζόμενος θα λαμβάνει 1.335,85€  μηνιαίως.
Ο εργοδότης θα καταβάλει
Στο ΙΚΑ 650,52€ [249,52(ΙΚΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ) +401(ΙΚΑ ΕΡΓΟΔΟΤΗ)]
Στην εφορία ΦΜΥ : 213,63€

Παράδειγμα 2

Επιχείρηση απασχολεί 2 υπαλλήλους με τα ίδια καθήκοντα και τον ίδιο μικτό μισθό 1.393,24 €. Ο εργαζόμενος Α δεν έχει παιδιά ενώ ο Β έχει 2 παιδιά.

Πραγματοποιώντας παρόμοιους υπολογισμούς με το 1^Ο παράδειγμα παίρνουμε τα εξής

ΙΚΑ ΕΡΓΟΔΟΤΗ= 310,55 € (και για τον Α και για τον Β)

ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ = 1703,79 € (ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ)

Είναι προφανές ότι για τον εργοδότη δεν υπάρχει καμία διαφορά στο συνολικό κόστος του κάθε εργαζομένου.

Οι ασφαλιστικές κρατήσεις είναι οι ίδιες και για τους 2 εργαζομένους 193,24€. Συνεπώς έχουν και τον ίδιο καθαρό φορολογητέο μισθό =1393,24-193,24= 1.200€ το μήνα (ή 16.800€ σε ετήσια βάση)

Η διαφορά έρχεται στον υπολογισμό του ΦΜΥ

Για τον εργαζόμενο Α ο φόρος που αναλογεί είναι 1.715€ άρα ο ΦΜΥ θα είναι 122,5€ . Συνεπώς ο τελικά καταβαλλόμενος μισθός για τον Α θα είναι 1.077,50€

Για τον εργαζόμενο Β ο φόρος που αναλογεί είναι 1.372€ άρα ο ΦΜΥ θα είναι 98€ Συνεπώς ο τελικά καταβαλλόμενος μισθός για τον Β θα είναι 1.102€

Εδώ παρατηρούμε ότι 2 εργαζόμενοι για την ίδια εργασία , με τον ίδιο μισθό καταλήγουν να πληρώνονται διαφορετικά ποσά λόγω της υποχρέωσης του εργοδότη να παρακρατήσει το φόρο από τον εργαζόμενο στην πηγή.

Παράδειγμα 3

Ας δούμε τι κοστίζει σε έναν εργοδότη η καταβολή 1500€ μηνιαίως σε 3 εργαζομένους στην επιχείρηση του.
Ο Εργαζόμενος Α δεν έχει παιδιά
Ο εργαζόμενος Β έχει 1  παιδί
Ο εργαζόμενος Γ  έχει 3 παιδιά

Με αντίστοιχους υπολογισμούς των παραδειγμάτων 1 και 2 έχουμε :

Για τον εργαζόμενο Α : Καταβλητέος μισθός = 1500€
Μικτός μισθός= 2071,27 € , ΙΚΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ=287,29 , ΦΜΥ= 283,98, ΙΚΑ ΕΡΓΟΔΟΤΗ= 461,69€  ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ=2532,96€

Για τον εργαζόμενο Β: Καταβλητέος μισθός = 1500€
Μικτός μισθός= 2056,69€ , ΙΚΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ= 285,26, ΦΜΥ= 271,43, ΙΚΑ ΕΡΓΟΔΟΤΗ= 458,44 €  ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ= 2515,13€

Για τον εργαζόμενο Γ: Καταβλητέος μισθός = 1500€
Μικτός μισθός= 2004,56€ , ΙΚΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ= 278,03, ΦΜΥ= 226,53 , ΙΚΑ ΕΡΓΟΔΟΤΗ= 446,82€  ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ= 2451,38 €

Εδώ παρατηρούμε ότι από την οπτική των εργαζομένων όλοι λαμβάνουν τον ίδιο μισθό. Από την οπτική όμως του εργοδότη το κόστος είναι διαφορετικό για κάθε ένα εργαζόμενο.
Αν τώρα ο εργαζόμενος Α κάνει ένα παιδί από τα δεδομένα θα αλλάξουν μόνο το ΦΜΥ (από 283,98€ σε 275,19€ και ο Καταβλητέος μισθός (από 1500€ σε 1508,79€). (Αυτό γιατί δεν μπορεί ο εργοδότης μονομερώς να μειώσει το μικτό μισθό του εργαζόμενου σε 2056,69 € ώστε να συνεχίσει να λαμβάνει 1500€ ο εργαζόμενος.)

Σκοπός των παραπάνω παραδειγμάτων είναι   αφενός να καταλάβει ο αναγνώστης (είτε είναι εργοδότης είτε εργαζόμενος) ότι η απαντήσεις στις ερωτήσεις της αρχής του άρθρου δεν είναι κάτι που μπορεί να απαντηθεί αυτόματα ή «στο πόδι» ακόμα και από έναν επαγγελματία και αφετέρου να αναδείξει ότι πολλές φορές υπάρχει μια αμφισημία των «καθαρών» αποδοχών ανάμεσα σε κάποιους εργοδότες και εργαζόμενους. Αυτό γιατί ο εργαζόμενος νοιάζεται , προφανώς και καλά κάνει , για τον καταβλητέο μισθό δλδ «πόσα θα παίρνω τράπεζα» , ενώ κάποιοι εργοδότες (που επίσης προφανώς τους ενδιαφέρει το συνολικό κόστος) όταν αρχικά μας ρωτάνε πόσο τους κοστίζει με «καθαρά» 1.500€ ο εργαζόμενος εννοούν καθαρά φορολογητέα, αφού μόλις τους αναλυθεί όλο το σύστημα των κρατήσεων (ΙΚΑ , και κυρίως ο ΦΜΥ)  αναφωνούν «Δηλαδή εγώ θα πληρώνω την εφορία του εργαζομένου;;».

Εδώ θα ήθελα να κάνω μια παρατήρηση και για τους εργαζομένους και για τους εργοδότες. Πρέπει να καταλάβουν όλοι ότι οι εισφορές του εργαζομένου και ο ΦΜΥ είναι ποσά που αφορούν τον εργαζόμενο και αναφέρονται σε υποχρεώσεις  του εργαζόμενου.

Το αν αυτές οι υποχρεώσεις είναι υψηλές (σ.σ. που είναι) είναι ένα θέμα που έχει πολλές άλλες προεκτάσεις-αίτια (γενικότερη οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα και διεθνώς, εφαρμοζόμενες πολιτικές, χρόνια φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή κ.α.)

Δηλαδή  οι ασφαλιστικές εισφορές του εργαζομένου είναι μια υποχρέωση του  εργαζομένου, ώστε να έχει υγειονομική κάλυψη και να εξασφαλίσει μια σύνταξη αργότερα .
Όπως επίσης ο ΦΜΥ παρακρατείται  λόγω της υποχρέωσης του εργαζομένου σε καταβολή φόρου εισοδήματος στο κράτος.

Αν λοιπόν φίλε εργαζόμενε είναι υψηλός ο ΦΜΥ ή το ΙΚΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ δεν σου φταίει ο εργοδότης.

Απ’ την άλλη το ότι ο εργοδότης είναι επιφορτισμένος με την υποχρέωση παρακράτησης και καταβολής αυτών δεν σημαίνει ,ότι είναι επιπλέον κόστος για τον εργοδότη. Άρα όχι φίλε εργοδότη δεν του πληρώνεις εσύ την εφορία του εργαζομένου αυτός την πληρώνει. (ή μάλλον τεχνικά μιλώντας εσύ την πληρώνεις με το μισθό του εργαζομένου όμως)
Το επιπλέον κόστος για τον εργοδότη είναι μόνο οι εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές που όντως είναι επιπλέον του μικτού μισθού

Συμπερασματικά να πούμε ότι καλό θα ήταν αμφότεροι εργαζόμενοι και εργοδότες να κατανοήσουν τις διαφορές μεταξύ μικτού μισθού , ασφαλιστικών κρατήσεων, ΦΜΥ κλπ και να εξοικειωθούν με την ορολογία  γιατί στο τέλος της ημέρας αυτό που τυπικά συμφωνείται και υπογράφεται μεταξύ των δύο μερών είναι ο μικτός μισθός. Όλα τα υπόλοιπα είναι ’’παράγωγα’’ και εξαρτώνται από το ύψος του.
Ή έστω όταν διαπραγματεύονται για το ύψος του μισθού με γνώμονα  τα «καθαρά» να ξέρουν για ποιο μισθό μιλάνε και να εννοούν για το ίδιο πράγμα!

Βασίλης Βρέντζος 

Οικονομολόγος – Λογιστής Α’ Τάξης