Στην καθημερινότητα μας τόσο ως φορολογούμενοι αλλά και ως Επαγγελματίες στον Χώρο των επιχειρήσεων και της Λογιστικής  χρησιμοποιούμε την ορολογία «Αφορολόγητο» για τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία και  συντάξεις. Είναι σωστή η χρήση του όρου  ;;;

Αρχικά για να μπορέσουμε να δώσουμε απάντηση στο παραπάνω ερώτημα θα πρέπει  να ορίσουμε το «Φορολογητέο Εισόδημα». Σύμφωνα με το άρθρο 7 του Ν. 4172/2013 φορολογητέο εισόδημα ορίζονται οι εξής κατηγορίες εισοδημάτων:

α) εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις,
β) εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα,
γ) εισόδημα από κεφάλαιο και
δ) εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου.

Για τις κατηγορίες εισοδήματος β)-δ) δεν υπάρχει καμία εξαίρεση από τον φόρο εισοδήματος (φορολογούνται από το 1^ο €)

Το λεγόμενο «Αφορολόγητο»  που πιο σωστά σύμφωνα με το άρθρο 16 του Ν.4172  δεν είναι παρά  μειώσεις του φόρου εισοδήματος με κανόνες όπως ορίζονται στις  παραγράφους  1 και 2. Πιο συγκεκριμένα οι μειώσεις από τον φόρο έχουν ως εξής :

Στην παράγραφο 2 έρχεται ο δεύτερος κανόνας υπολογισμού της μείωσης που μας λέει :

Για φορολογητέο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και συντάξεις, το οποίο υπερβαίνει το ποσό των δώδεκα χιλιάδων (12.000) ευρώ, το ποσό της μείωσης μειώνεται κατά είκοσι (20) ευρώ ανά χίλια (1.000) ευρώ του φορολογητέου εισοδήματος από μισθούς και συντάξεις μέχρι του ποσού της μείωσης του φόρου της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου. Οι προβλέψεις του προηγούμενου εδαφίου δεν εφαρμόζονται για φορολογούμενους με πέντε (5) εξαρτώμενα τέκνα και άνω.

Αφορολόγητα εισοδήματα είναι αυτά όπως περιγράφονται στο άρθρο 14 του Ν.4172/2013(Επίδομα ανεργίας , επιδόματα αναπήρων κ.α.).Συνεπώς για τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία και συντάξεις θα λέγαμε πως έχουμε ένα «Αφορολόγητο όριο» ,δεν αποτελούν δηλαδή εισοδήματα που απαλλάσσονται από το φόρο.

Ας προσπαθήσουμε να  δώσουμε έναν γενικό ορισμό για το Αφορολόγητο όριο. Στην πλήρη διατύπωσή του, το αφορολόγητο όριο είναι το όριο ετήσιου εισοδήματος μέχρι το οποίο δεν επιβάλλεται φόρος. Πέραν του ορίου αυτού, ο φόρος εισοδήματος επιβάλλεται κανονικά βάσει του συντελεστή που εφαρμόζεται στην κάθε περίπτωση.
Όπως καταλαβαίνει λοιπόν κάποιος αν π.χ. το αφορολόγητο όριο είναι 10.000€
και εγώ διαθέτω 20.000€ εισόδημα, ο φόρος που θα κληθώ να πληρώσω είναι
0€ για τις 10 πρώτες χιλιάδες € και
2200€ για τις επόμενες 10.000€ (με δεδομένο ότι για το εισόδημα 10.000€-20.000€  το ποσοστό  του φόρου είναι 22%).
Σύνολο φόρου 2.200€

Αντίστοιχα αν το εισόδημα μου είναι  30.000€ τότε θα είχα φόρο,
0€ για τις πρώτες 10.000€
2200€ για τις επόμενες 10.000€ και
2800€ για τις επόμενες (με δεδομένο ότι για το εισόδημα 20.000€-30.000€ το ποσοστό του φόρου είναι 28%).
Σύνολο φόρου 5000€ Κ.Ο.Κ.
(σ.σ. Αυτό ίσχυε στην Ελλάδα έως το 2012-2013)

Ο υπολογισμός του φόρου γίνεται για όλο το εισόδημα του φορολογούμενου και έπειτα εφαρμόζονται οι μειώσεις του άρθρου 16  στον φόρο που προκύπτει . Αρά συμπεραίνουμε ότι και εννοιολογικά αλλά και πρακτικά το «Αφορολόγητο όριο» της Ελλάδας δεν έχει καμία σχέση με τον γενικό ορισμό του Αφορολόγητου ορίου  .

Κατ’ εξαίρεση και καταχρηστικά θα μπορούσαμε  να πούμε ότι το πραγματικά σταθερό αφορολόγητο όριο το έχουν όσοι διαθέτουν εισόδημα κάτω από τις 12.000€ ή έχουν τουλάχιστον 5 παιδιά, αφού μόνο σε αυτές τις περιπτώσεις ο υπολογισμός της μείωσης του φόρου δεν μεταβάλλεται σε σχέση με το φορολογητέο εισόδημα.

Πχ Φορολογούμενος με 5 παιδιά έχει έκπτωση φόρου έως 1.780€. Λόγω των 5 παιδιών δεν εφαρμόζεται η μείωση της παρ 2 (δλδ  η μείωση του φόρου μειώνεται κατά 20€ για κάθε 1000€ εισοδήματος πάνω από τις 12.000€)
Αυτό λοιπόν το ποσό φόρου (1.780€) για τον εν λόγω φορολογούμενο αντιστοιχεί σε εισοδήματα ύψους 14.000€

Για όλους τους υπόλοιπους το «αφορολόγητο όριο» είναι μια έννοια που μεταβάλλεται για κάθε επιπλέον ευρώ που κερδίζουν και καμία σχέση δεν έχει με τον ορισμό που δώσαμε παραπάνω. Αυτό οφείλεται στην παράγραφό 2 του άρθρου 16.

Παρακάτω παρατίθενται μερικά παραδείγματα για καλύτερη κατανόηση όπου θα εξετάζεται ο φόρος πριν την εφαρμογή της παρ2 του άρθρου 16 και μετά

Παράδειγμα 1

Φορολογούμενος με φορολογητέα εισοδήματα από Μισθωτή Εργασία ύψους 15.000€  χωρίς τέκνα. Ο φόρος του υπολογίζεται ως εξής:

 

 

 

 

Α) Χωρίς την εφαρμογή της παρ 2 άρθρου 16
Σύνολο φόρου= 2.000€
Μείωση φόρου = 777€  
Φόρος για καταβολή= 1.223€

Β) Με την εφαρμογή της παρ 2 άρθρου 16

Το εισόδημα είναι 15.000 επομένως έχουμε 3 χιλιάδες πάνω από τις 12 χιλιάδες άρα η έκπτωση φόρου θα μειωθεί κατά 3*20=60€
Σύνολο φόρου= 2.000€
Μείωση φόρου = 777€ – 60=717
Φόρος για καταβολή= 1.283€

 Διαφορά 60€ 

Παράδειγμα 2

Φορολογούμενος με φορολογητέα εισοδήματα από Μισθωτή Εργασία ύψους 30.000€  με 2 παιδιά. Ο φόρος του υπολογίζεται ως εξής:

Α) Χωρίς την εφαρμογή της παρ. 2 άρθρου 16
Σύνολο φόρου= 5.900€
Μείωση φόρου (με 2 παιδιά)= 1.120€
Φόρος για καταβολή= 4.780€

Β) Με την εφαρμογή της παρ. 2 άρθρου 16

Το εισόδημα είναι 30.000 επομένως έχουμε 18 χιλιάδες πάνω από τις 12 χιλιάδες άρα η έκπτωση φόρου θα μειωθεί κατά 18*20=360€
Σύνολο φόρου= 5.900€
Μείωση φόρου = 1.120-360= 760
Φόρος για καταβολή= 5.140€

Διαφορά 360€

Παράδειγμα 3

Φορολογούμενος με φορολογητέα εισοδήματα από Μισθωτή Εργασία ύψους 91.000€  με 4 παιδιά. Ο φόρος του υπολογίζεται ως εξής:

Α) Χωρίς την εφαρμογή της παρ. 2 άρθρου 16
Σύνολο φόρου= 31.940€
Μείωση φόρου (με 4 παιδιά)= 1.580€
Φόρος για καταβολή= 30.360€

Β) Με την εφαρμογή της παρ. 2 άρθρου 16

Το εισόδημα είναι 91.000 επομένως έχουμε 79 χιλιάδες πάνω από τις 12 χιλιάδες άρα η έκπτωση φόρου θα μειωθεί κατά 79*20=1580€ (δλδ όσο και η μείωση του φόρου)
Σύνολο φόρου= 31.940€
Μείωση φόρου = 1580-1580= 0€
Φόρος για καταβολή= 31.940€

Διαφορά 1580€

Εν κατακλείδι Αφορολόγητο όριο Εισοδήματος στην Ελλάδα με την κλασσική έννοια και με τον κλασσικό σχεδιασμό απλά δεν υπάρχει. Η φράση είναι απομεινάρι από το μακρινό πλέον 2012 όπου ήταν και η τελευταία χρονιά όπου υπήρξε αφορολόγητο όριο.
Για το πώς θα πρέπει να ονομάζεται αυτό το ιδιόμορφο περίπλοκο ελληνικό «Αφορολόγητο» είναι μια συζήτηση πού ίσως να χρειάζεται και τη συνδρομή των φίλων μας των φιλολόγων.

Τέλος να κάνουμε 2 σημειώσεις-επισημάνσεις
– Για την εφαρμογή αυτού του «Αφορολόγητου» όπως αναλύθηκε παραπάνω θα πρέπει ο κάθε φορολογούμενος να το «χτίσει» με ηλεκτρονικές δαπάνες ίσες με το 30% του εισοδήματος του. Το θέμα με τις ηλεκτρονικές δαπάνες και το τι ισχύει για αυτές πέραν του «Αφορολόγητου» θα το αναλύσουμε σε επόμενο άρθρο.

– Για κάποιους που διαβάζοντας το άρθρο θα  πουν «Μα εγώ έχω εισόδημα 15.000€ αλλά δεν πλήρωσα τίποτα όταν έκανα τη φορολογική μου δήλωση. Πως προκύπτει  Φόρος προς  καταβολή= 1.283€ ??» .
Στα παραδείγματα που αναπτυχθήκαν αγνοήσαμε συνειδητά ότι στην πραγματικότητα μέσα στη χρονιά ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να προβαίνει μηνιαίως σε παρακράτηση ποσών για το φόρο που θα προκύψει για τον εργαζόμενο, ώστε κατά την υποβολή της ετήσιας φορολογικής δήλωσης του εργαζόμενου ουσιαστικά να μην προκύπτει φόρος προς καταβολή. Με άλλα λόγια τα ποσά των φόρων αντί να βεβαιώνονται κατά την υποβολή της φορολογικής δήλωσης , παρακρατούνται  και αποδίδονται από τον εργοδότη περιοδικά κάθε μήνα.
Μια πιο λεπτομερή ανάλυση του παραπάνω μηχανισμού θα αναπτύξουμε σε επόμενο άρθρο μας , που θα ασχοληθούμε με τον μισθό και τι πρέπει να γνωρίζει κανείς τόσο απο την πλευρά του εργοδότη όσο και από την πλευρά του εργαζομένου.

Συντάκτες:

Ανδρουλάκης Στυλιανός 

Οικονομολόγος Λογιστής Α’ Τάξης 

Βασίλης Βρέντζος 

Οικονομολόγος Λογιστής Α’ Τάξης